Nadwaga i otyłość wśród dzieci stają się coraz poważniejszym problemem zdrowotnym na świecie, a Polska nie jest wyjątkiem. Często nie traktujemy tego problemu poważnie, myśląc, że nadmiar kilogramów u dzieci to tylko kwestia wyglądu, która „minie z wiekiem”. Niestety, nadwaga ma wpływ na zdrowie dziecka przez całe życie – zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Warto być świadomym, że nadwaga u dzieci nie tylko obniża jakość ich życia, ale także prowadzi do poważnych problemów zdrowotnych, które mogą towarzyszyć im w dorosłym życiu.
Jak duży jest problem?
Otyłość u dzieci to dziś prawdziwa epidemia. Z danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że w Europie co trzecie dziecko w wieku 6-9 lat zmaga się z nadmierną wagą. Przewiduje się, że do 2025 roku na świecie aż 268 milionów dzieci będzie miało nadwagę, a 91 milionów będzie otyłych.
Przyczyny nadwagi i otyłości u dzieci
Otyłość to problem wieloczynnikowy. Ważną rolę odgrywają zarówno geny, jak i styl życia. Dzieci ruszają się mniej niż kiedyś, a jednocześnie jedzą więcej wysokokalorycznych potraw, bogatych w cukry i tłuszcze. Brak regularnych posiłków, mało snu i zbyt duża ilość niezdrowego jedzenia wpływają na ich zdrowie. Dzieci, których rodzice są otyli, mają aż 70% szans na to, że również będą miały nieprawidłową masę ciała.
Choroby towarzyszące nadwadze u dzieci
Dzieci z nadwagą są bardziej narażone na różne choroby, które kiedyś były kojarzone głównie z dorosłymi. Najczęstsze problemy zdrowotne to:
- Cukrzyca typu 2 – kiedyś choroba dorosłych, dziś coraz częściej dotyka dzieci z nadwagą.
- Nadciśnienie tętnicze – nadmiar masy ciała prowadzi do większego obciążenia serca, co z kolei zwiększa ryzyko nadciśnienia.
- Choroby układu oddechowego – dzieci z otyłością częściej cierpią na bezdech senny i astmę, co może znacząco obniżać jakość ich życia i wpływać na wyniki w nauce oraz ogólne samopoczucie.
- Problemy z kośćmi i stawami – zbyt duża waga obciąża stawy i kości, co może prowadzić do płaskostopia, wad postawy i bólu.
Jak nadwaga wpływa na psychikę dziecka?
Nadwaga to nie tylko problem zdrowotny, ale również psychiczny. Dzieci z nadwagą często są wyśmiewane lub wykluczane przez rówieśników, co obniża ich samoocenę. Mogą przez to doświadczać depresji, a także mieć trudności z nawiązywaniem relacji. Wiele z nich zaczyna jeść emocjonalnie, czyli sięgać po jedzenie w odpowiedzi na stres, co jeszcze bardziej pogłębia problem.
Dlaczego nie należy lekceważyć nadwagi u dziecka?
Jeśli nadwaga u dziecka nie zostanie odpowiednio wcześnie zauważona i leczona, może prowadzić do problemów zdrowotnych w dorosłym życiu, takich jak:
- Otyłość – badania dowodzą, że waga rośnie wraz z wiekiem.
- Choroby serca – dorośli, którzy byli otyli jako dzieci, mają większe ryzyko zawału serca czy udaru.
- Zespół metaboliczny – połączenie nadciśnienia, cukrzycy i otyłości brzusznej zwiększa ryzyko poważnych problemów zdrowotnych.
- Nowotwory – otyłość może zwiększać ryzyko niektórych nowotworów, jak rak jelita grubego, piersi czy prostaty.
Kiedy warto zgłosić się do lekarza?
Wczesna interwencja to klucz do sukcesu. Jeśli widzisz, że dziecko szybko przybiera na wadze, warto skonsultować się ze specjalistą, takim jak dietetyk dziecięcy, pediatra lub endokrynolog. Regularne badania, takie jak pomiar BMI, poziomu cukru we krwi i ciśnienia, mogą pomóc wcześnie zauważyć problem i zapobiec dalszym komplikacjom.
Nadwaga u dzieci to poważny problem zdrowotny, który nie powinien być ignorowany. Rodzice i nauczyciele powinni być świadomi problemu i pomagać dzieciom w rozwijaniu zdrowych nawyków. Edukacja, właściwe nawyki żywieniowe i regularna aktywność fizyczna to najlepsze sposoby na zapobieganie nadwadze i otyłości u dzieci.
Bibliografia:
- Krzesiek, E. (2018). Otyłość u dzieci. Problem zdrowotny XXI wieku. Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2.
- Gierlak, M., Jarzyna, S., Brzeziński, M. (2022). Dostęp do profilaktyki i leczenia otyłości dzieci i młodzieży. Kontrola Państwowa, Nr 3/maj-czerwiec/2022.
- Narodowy Fundusz Zdrowia (2019). Cukier, otyłość – konsekwencje. Przegląd literatury, szacunki dla Polski. Dostępne tutaj: https://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/prezentacja-raportu-cukier-otylosc-konsekwencje,7296.html
- NFZ o zdrowiu (2024). Otyłość i jej konsekwencje. Dostępne tutaj: https://ezdrowie.gov.pl/portal/home/badania-i-dane/zdrowe-dane/raporty/otylosc
- Fijałkowska, A., Dzielska, A., Mazur, J., Korzycka, M., Breda, J., Oblacińska, A. (2020). Childhood Obesity Surveillance Initiative (COSI) in Poland: Implementation of Two Rounds of the Study. Journal of Mother and Child, 24(1), 2-12.
- Światowa Organizacja Zdrowia (2022). Obesity and Overweight. Dostępne tutaj: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/obesity-and-overweight
